Laatst bijgewerkt: 11-08-2021

Bijna iedereen weet het, maar slechts weinigen besteden er aandacht aan. Het gevoel ’s morgens als je moeite hebt om uit bed te komen en pijn in je rug je je kalmte doet verliezen. Vaak is dit al een voorstadium van een mogelijke hernia in de nabije toekomst. Maar welke oefeningen zou je als preventieve maatregel in je dagelijkse ochtendroutine kunnen inbouwen?

Welke oefeningen helpen na een schijfoperatie en wanneer moet je beginnen? In het volgende artikel beantwoorden we enkele van de meest gestelde vragen over oefeningen na een hernia. Ze moeten je inzicht geven in welke oefeningen geschikt zijn en welke je beter kunt vermijden.




De belangrijkste dingen in een notendop

  • Een hernia is een aandoening die relatief veel mensen op een bepaald moment in hun leven zullen meemaken. Het wordt ook wel een wijdverspreide ziekte genoemd. Bepaalde oefeningen, die in de tekst uitvoeriger worden uitgelegd, helpen je in combinatie met een evenwichtige voeding om je rugspieren te regenereren en te versterken.
  • Regelmatige lichaamsbeweging helpt niet alleen om een hernia te voorkomen, het helpt je ook om na een operatie weer aan het dagelijkse leven deel te nemen. Het belangrijkste is dat je naar je lichaam luistert en geduldig bent, want goede dingen hebben tijd nodig.
  • Chirurgie moet altijd het laatste redmiddel zijn als gevoelloosheid en ondraaglijke pijn zich over het hele lichaam verspreiden en aanhoudend zijn. Anders helpt meestal conservatieve therapie met oefensessies, fysiotherapie en warmtekussens.

Wat je moet weten

Tussenwervelschijven liggen in de rug en werken als schokdempers bij elke beweging die we maken. Ze verdelen de druk gelijkmatig over onze ruggengraat. Hernia’s komen vooral voor bij mensen boven de 40 (6)

en het wordt beschouwd als een soort wijdverspreide ziekte omdat zoveel mensen er last van hebben. Nu al heeft elke tweede Duitser minstens af en toe rugpijn en 17 hebben meerdere keren per week last van rugpijn. (1) Hieruit blijkt hoe massaal het probleem van hernia’s is.

Wat is een hernia?

Een hernia ontstaat niet van de ene dag op de andere, maar is een langetermijnontwikkeling die door verschillende factoren beïnvloed wordt. Onze tussenwervelschijf bevindt zich op onze rug tussen elk van onze wervels. Het is een soort vloeistof die ons in staat stelt te bewegen zonder dat onze wervels tegen elkaar wrijven.

Als een tussenwervelschijf hernieert, is deze vloeistof versleten en werkt niet meer goed. Het eerste teken van pijn is rugpijn omdat onze zenuwen “beledigd” zijn. Je kunt ook een licht trekken in de richting van je benen voelen. Op zijn laatst op dit moment moet je nadenken over wat je lichaam nodig heeft, je voeding onder de loep nemen en, het belangrijkste, je sportactiviteiten analyseren en zo nodig opvoeren. (4, 6)

Welke oefeningen worden aanbevolen na een hernia?

Twee steunpilaren: Oefeningen en medicijnen

Voor je een operatie overweegt, moet je eerst conservatieve therapie proberen. Dit bestaat uit twee hoofdpijlers. Namelijk oefeningen om de rugspieren te versterken en medicijnen om de pijn te verlichten. (5)

We zullen ons hier in dit artikel concentreren op de oefeningen. Bij het kiezen van je oefeningen na een hernia moet je beslist de tijd nemen en je in de materie verdiepen. Er zijn zoveel verschillende oefeningen dat het vaak moeilijk is te kiezen en in het begin ben je vaak overweldigd. Het is het beste om verschillende oefeningen uit te proberen en te zien wat voor jou en je lichaam werkt.

Sommigen vinden staande oefeningen beter, anderen zittend en weer anderen liggend. De keuze is aan jou, maar we willen je graag wat houvast geven en ingaan op een selectie van verschillende oefeningen. We hebben de oefeningen in de volgende categorieën ingedeeld

  • Oefeningen terwijl je staat / loopt
  • Oefeningen terwijl je knielt / ligt
  • Oefeningen in het water

Oefeningen terwijl je staat/loopt

De meest effectieve oefeningen zijn die waarmee je je rug strekt. Dit betekent dat je je handen naar opzij of naar boven uitstrekt. Een andere oefening is, bijvoorbeeld, je rechterhand op je rug te leggen en met je linkerhand je rechterhand naar links te duwen. Dit maakt je houding automatisch meer rechtop en oefent tegelijk je armen.

Het strekken van de wervelkolom en de rugspieren is heel belangrijk bij een hernia om weer in het dagelijks leven te kunnen komen en de pijn te verlichten. (Image source: “Andrea Piacquadio” / “Pexels.com”)

Een andere sport die goed voor je lichaam kan zijn is wandelen of gewoon een eindje gaan wandelen. Het brengt je lichaam in beweging en verwarmt al je spieren en zenuwen. Vooral direct na een hernia zijn dit sporten die heel goed gedaan kunnen worden zonder spieren en zenuwen te overbelasten. Een andere oefening is de heupbuiging. Hierbij sta je eerst recht op de vloer en probeert dan je bovenlichaam naar voren te buigen en terug te keren naar de beginpositie. Dit rekt de lendenstreek op.

Knielende / liggende oefeningen

Een populaire oefening hier is het strekken van de wervelkolom in buikligging. Je ligt ontspannen op je buik op een mat en probeert jezelf met je armen / ellebogen op de mat te steunen. Als de spanning comfortabel is kun je proberen je armen verder te strekken en de stretch te intensiveren. Wees voorzichtig dat je niet te veel druk uitoefent.

Een andere oefening is Dead Bug Crunches. Ga op je rug liggen en buig je benen alsof je zit en strek je armen verticaal naar boven. Strek nu één arm en het tegenovergestelde been, houd een paar seconden vast en keer terug naar de beginpositie. Doe nu hetzelfde met de andere arm en been. Tijdens deze oefening moet je wervelkolom stabiel op de vloer blijven liggen.

De volgende oefening heet Bird Dog. Hij is bijna identiek aan de vorige oefening, behalve dat je de zwaartekracht aan de andere kant voelt. Je knielt met alle vier de voeten op de mat en strekt afwisselend een arm en een been uit en in.

Oefeningen in het water

Oefeningen in het water zijn erg populair bij veel lijders. Je voelt je lichter en de warmte van het water voelt aangenaam aan en ontspant tegelijk je tussenwervelschijven. Meteen na een hernia is zwemmen waarschijnlijk te inspannend, maar op en neer rennen terwijl je je armen beweegt is een goede beginoefening. Als je je zekerder voelt kun je beginnen met kortere zwemtochten.

Aquatraining (gymnastiek in het water) is ook een opwindende en zeer goede training voor je rug. Het is minder inspannend voor je omdat het water je ondersteunt terwijl je de oefeningen doet en tegelijk is het gemakkelijk voor je gewrichten. In het algemeen is het belangrijkste bij lichaamsbeweging dat je niet te veel en te snel wilt doen. Dit kan je lichaam meer beschadigen en het proces van regeneratie zal langer duren.

Welke hulpmiddelen en uitrusting ondersteunen je bij je oefeningen na een hernia?

Apparatuur helpt om je spieren nog meer te versterken. Ze maken oefeningen vaak gemakkelijker en vergroten het effect van je training. Het is heel belangrijk dat je de oefening op de juiste manier doet, zodat je je lichaam niet te veel belast.

Oefening
Oefenbal / Pezzi ball Strek je ruggengraat in rugligging. Ga op de bal zitten en rol naar voren tot je hele rug de bal raakt en kantel je hoofd naar achteren. Dit strekt je hele ruggengraat van de nek tot de lendenwervels.
Fascia roller / Blackroll De fascia roller of Blackroll mag alleen gebruikt worden als de hernia niet meer acuut is. Dit hulpmiddel heeft een massage-achtig effect op de wervelkolom. Het moet gestopt worden als er pijn is.
Trilplaat Het helpt de spieren te ontspannen en bouwt tegelijk de gekwetste spieren en zenuwen weer op. Het verlicht ook de druk van de schijf en bevordert de soepelheid. Dit hulpmiddel mag ook niet in de acute fase gebruikt worden.
Dumbbells Met behulp van dumbbells worden je rompspieren en ook de druk op de wervelkolom op een heel andere manier belast en waargenomen. Ze helpen om je rug verder te stabiliseren.

Hetzelfde geldt voor oefeningen met toestellen en hulpmiddelen: overbelast je lichaam niet, want het wordt door heel andere factoren beïnvloed en je moet eerst aan de belasting wennen. Het is het beste de oefeningen van tevoren met je arts of fysiotherapeut te bespreken.

Wanneer moet ik beginnen met sporten na een schijfoperatie?

Je kunt het beste met je arts overleggen wanneer je met oefeningen moet beginnen. Als je eenmaal weinig pijn in je rug voelt en in staat bent oefeningen te doen, kun je langzaam beginnen met rekken en kijken wat je lichaam aankan. Bovendien moet je niet alleen oefeningen doen als je pijn voelt of in een acute pijnfase zit, maar ook als preventieve maatregel vooraf, zodat het niet zo ver komt.

Regelmaat is de sleutel.

Als je met of zonder apparatuur traint, is het belangrijk een zekere regelmaat in je routine te brengen. Dat betekent meerdere keren per week, liefst steeds op dezelfde tijd, zodat het een gewoonte voor je wordt. Nogmaals, elk lichaam is anders en daar moet je op letten.

Welke sporten kan ik nog doen na een hernia?

In principe kun je bijna alle duursporten doen, en sporten als langlaufen, inline skaten en fietsen zijn ook geschikt, al moet je bedacht zijn op het risico van vallen. Tot de duursporten behoren rugslag, crawl en wandelen. Het is belangrijk van tevoren goed op te warmen en daarna te strekken om spieren en zenuwen te ontspannen.

Als algemene regel geldt dat je elke sport kunt doen die je leuk vindt, zolang je er geen pijn bij voelt, ook niet in je armen of benen. Dit is belangrijk omdat je te veel druk op je wervelkolom zou kunnen zetten en een nieuwe hernia zou kunnen veroorzaken.

Welke oefeningen moet ik vermijden na een hernia?

De regel hier is dat je alle oefeningen moet vermijden die je pijn bezorgen. Voor de meeste mensen betekent dit alle sporten die schokkerige bewegingen veroorzaken, zoals paardrijden, gymnastiek, voetbal en krachttraining.

Vermijd schokkerige oefeningen en oefeningen met terugslag.

Er is hier een groot risico omdat er ook vaker ongelukken kunnen gebeuren (7). Doe bovendien geen oefeningen met zware gewichten, want die oefenen een enorme druk uit op de ruggengraat, de spieren en het zenuwstelsel in de rug. Meer gewicht met dumbbells betekent niet dat een spier sneller opgebouwd wordt.

Sporten met terugslag, zoals tennis of squash, zijn ook niet aan te raden, omdat ze gepaard gaan met abrupte en plotselinge bewegingen. Omdat je schokdempers in je rug, d.w.z. je tussenwervelschijven, al geblesseerd zijn, kan dit tot nog ernstiger problemen leiden, waaronder nog een hernia.

Wat moet ik doen als ik tijdens of na de oefeningen meer pijn in mijn rug voel dan ervoor?

Zodra je pijn of overstimulatie van je spieren of zenuwen voelt, moet je doorgaan met ademhalen, pauzeren of je oefenroutine onderbreken. Als je pijn daarna afneemt, kan het zijn dat je je oefening niet goed hebt uitgevoerd of dat je te snel naar de volgende oefening bent overgegaan. (3)

Als je pijn voelt, moet je de oefening stoppen, diep inademen en kort pauzeren. Er mag niet veel pijn zijn tijdens de oefeningen. (Image source: “Karolina Grabowska” / “Pexels.com”)

Onthoud altijd dat je lichaam tijd nodig heeft en moet wennen aan bepaalde bewegingen. Overbelast je lichaam niet en leer ernaar te luisteren. In principe weet je lichaam precies waar het toe in staat is en wijst je de juiste weg. Bovendien helpt warmte vaak om de spier in deze situaties te ontspannen, zoals een warmtekussen of een warm bad/douche. Als de pijn echter aanhoudt, is het raadzaam contact op te nemen met je arts of fysiotherapeut.

Welke oefeningen helpen om een mogelijke hernia te voorkomen?

Om een hernia te voorkomen, moet van jongs af aan regelmatig aan lichaamsbeweging gedaan worden. Je moet je concentreren op het woord “regelmatig”. Het maakt niet veel uit wat voor sport je doet. Het kan gaan om heel actieve sporten, zoals tennis, skiën in de winter, wandelen in de zomer, voetbal, enz., of om meer rustige en heel bewuste bewegingen. Daartoe behoren yoga, Pilates, wandelen, rekoefeningen en meditatie, om er maar een paar te noemen.

Regelmatig bewegen kan niet alleen belangrijk zijn om jezelf fit te houden, het helpt je ook om veerkrachtiger te zijn, of het nu op je werk is (2) of wat je gezondheid betreft. Waar je je echter bewust van moet zijn, zijn de grenzen van je eigen lichaam. Je lichaam laat je zien hoe ver je kunt gaan, hoeveel extra gewicht je kunt gebruiken en wanneer genoeg genoeg is.

Mensen worden actief ouder om ziekten te voorkomen.

“Actief ouder worden” is een van de andere modewoorden die dezer dagen steeds meer aan belang winnen. Naarmate mensen ouder en ouder worden, is het belangrijk dat ze zo lang mogelijk voor zichzelf kunnen zorgen, zowel wat gezondheid als sport betreft, om ziekten zoals een hernia tegen te gaan. (8)

Welke aanvullende of alternatieve behandelingen zijn er na een hernia?

Naast de hierboven genoemde oefeningen zijn er ook aanvullende alternatieven en hulpmiddelen die kunnen helpen om hernia te minimaliseren.

  • Chirurgie: Chirurgie moet altijd als laatste redmiddel gekozen worden. Dit betekent als er gevoelloosheid in rug en benen is en de pijn niet meer onder controle te krijgen is, anders zijn oefeningen meestal voldoende.
  • Pijnstillers: Pijnstillers helpen om op korte termijn succes te boeken, maar mogen ook slechts in beperkte mate gebruikt worden.
  • Warmtekussens: Warmtekussens helpen, vooral na oefeningen of ’s avonds om de spieren te ontspannen en te kalmeren.
  • Voeding: Oefeningen alleen helpen meestal maar tot op zekere hoogte, een gevarieerde voeding moet ook een rol spelen. Mensen met overgewicht hebben meer kans op een hernia, omdat de wervelkolom aan meer druk en gewicht wordt blootgesteld. (9) Een verandering in dieet kan je helpen je lichaam precies de vitamines, mineralen, eiwitten en nog veel meer te geven die je nodig hebt om veel voorkomende ziekten zoals een hernia tegen te gaan.
  • Fysiotherapie: Vooral na een operatie moet je een fysiotherapeut raadplegen. Ze kunnen je de juiste oefeningen laten zien en hoe je ze correct uitvoert. Daardoor zul je zelfverzekerder zijn en minder snel een oefening verkeerd doen.
  • Therapie volgens Liebscher-Bracht: Roland Liebscher-Bracht is een deskundige op het gebied van tussenwervelschijven en de rug. Hij heeft verschillende oefenplannen en informatievideo’s gemaakt die je kunnen helpen de juiste oefeningen voor je te vinden. (3)

Een gezonde en evenwichtige voeding in combinatie met sportoefeningen speelt een heel belangrijke rol bij een hernia. (Image source: “Mikhail Nilov” / “Pexels.com”)

Het doel moet zijn een operatie uit te stellen tot er geen andere mogelijkheid meer is, want zoals bij elke operatie, ook bij deze, zijn er altijd mogelijke bijwerkingen die je wilt vermijden.

Conclusie

Al met al zijn er veel verschillende oefeningen die je zelf thuis, in de sportschool, op kantoor of in de tuin kunt doen om een hernia te voorkomen of de pijn te verlichten. Het maakt niet uit of je de oefeningen met je eigen lichaamsgewicht doet of met hulpmiddelen en apparatuur. Het is echter belangrijk om je aan de oefeningen te houden, ze regelmatig te doen en naar je lichaam te luisteren.

Het geeft je meestal signalen zodra je het overbelast. Naast je oefeningen is een gezond en evenwichtig dieet iets anders dat je kunt opnemen om je nog meer op je doel te helpen concentreren. Je hoeft niets op te geven, alleen je dieet te veranderen en ervoor te zorgen dat je waardevolle vitaminen en mineralen binnenkrijgt.

Beeldbron: natalimis/ 123rf

Referenties (9)

1. "Suhr, Frauke (2017): Deutschland hat Rücken. In: Statista, 14.03.2017. Online verfügbar unter https://de.statista.com/infografik/8488/rueckenschmerzen-in-deutschland/, zuletzt geprüft am 02.03.2021"
Bron

2. "Statista (2021): Sport im Beruf: Auswirkungen von regelmäßigen Sport auf die berufliche Tätigkeit in Deutschland 2019 | Statista. Online verfügbar unter https://de-statista-com.ezproxy.fhgr.ch/statistik/daten/studie/1076986/umfrage/umfrage-zu-den-auswirkungen-von-sport-auf-das-berufsleben-der-deutschen/, zuletzt aktualisiert am 02.03.2021, zuletzt geprüft am 02.03.2021"
Bron

3. "Liebscher-Bracht, Roland (2021). Diagnose Bandscheibenvorfall: Schmerzfrei ohne Tabletten und OP. Online verfügbar unter https://www.liebscher-bracht.com/schmerzlexikon/bandscheibenvorfall/, zuletzt aktualisiert am 02.03.2021.000Z, zuletzt geprüft am 02.03.2021"
Bron

4. "Chirchiglia, Domenico; Della Torre, Attilio; La Torre, Domenico (2020): Comparison of post surgical results in medial and lateral lumbar spine herniated discs: Own case series experience. In: Interdisciplinary Neurosurgery 22, S. 100748. DOI: 10.1016/j.inat.2020"
Bron

5. "Hides JA, Richardson CA, Jull GA. Multifidus muscle recovery is not automatic after resolution of acute, first-episode low back pain. Spine (Phila Pa 1976). 1996 Dec 1;21(23):2763-9. doi: 10.1097/00007632-199612010-00011 . PMID: 8979323 ."
Bron

6. "Jordan J, Konstantinou K, O'Dowd J. Herniated lumbar disc. BMJ Clin Evid. (2011 Jun 28) ;2011:1118. PMID: 21711958 ; PMCID: PMC3275148."
Bron

7. "Cheng, Ryan; Kahan, Joseph B.; Li, Don; Schneble, Christopher A.; Gardner, Elizabeth C. (2021): Sex- and Sports-Specific Epidemiology of Traumatic Lumbar Spine Injuries Sustained During Sporting Activities: Male Snowboarders and Female Horseback Riders at Greatest Risk. In: Arthroscopy, Sports Medicine, and Rehabilitation. DOI: 10.1016/j.asmr.2020.12.001."
Bron

8. "Rocío Fernández-Ballesteros, Jean Marie Robine, Alan Walker, Alex Kalache, ""Active Aging: A Global Goal"", Current Gerontology and Geriatrics Research, vol. 2013, Article ID 298012, 4 pages, 2013. https://doi.org/10.1155/2013/298012"
Bron

9. "Hungry for Science (2016): Wie Essen die Gesundheit beeinflusst - Hungry for Science. Online verfügbar unter https://www.openscience.or.at/hungryforscienceblog/wie-essen-die-gesundheit-beeinflusst/, zuletzt aktualisiert am 21.02.2017+00:00, zuletzt geprüft am 02.03.2021"
Bron

Waarom kun je me vertrouwen?

Wissenschaftliche Untersuchung
"Suhr, Frauke (2017): Deutschland hat Rücken. In: Statista, 14.03.2017. Online verfügbar unter https://de.statista.com/infografik/8488/rueckenschmerzen-in-deutschland/, zuletzt geprüft am 02.03.2021"
Ga naar bron
Wissenschaftliche Untersuchung
"Statista (2021): Sport im Beruf: Auswirkungen von regelmäßigen Sport auf die berufliche Tätigkeit in Deutschland 2019 | Statista. Online verfügbar unter https://de-statista-com.ezproxy.fhgr.ch/statistik/daten/studie/1076986/umfrage/umfrage-zu-den-auswirkungen-von-sport-auf-das-berufsleben-der-deutschen/, zuletzt aktualisiert am 02.03.2021, zuletzt geprüft am 02.03.2021"
Ga naar bron
Online Fachartikel
"Liebscher-Bracht, Roland (2021). Diagnose Bandscheibenvorfall: Schmerzfrei ohne Tabletten und OP. Online verfügbar unter https://www.liebscher-bracht.com/schmerzlexikon/bandscheibenvorfall/, zuletzt aktualisiert am 02.03.2021.000Z, zuletzt geprüft am 02.03.2021"
Ga naar bron
Klinische Studie
"Chirchiglia, Domenico; Della Torre, Attilio; La Torre, Domenico (2020): Comparison of post surgical results in medial and lateral lumbar spine herniated discs: Own case series experience. In: Interdisciplinary Neurosurgery 22, S. 100748. DOI: 10.1016/j.inat.2020"
Ga naar bron
Klinische Studie
"Hides JA, Richardson CA, Jull GA. Multifidus muscle recovery is not automatic after resolution of acute, first-episode low back pain. Spine (Phila Pa 1976). 1996 Dec 1;21(23):2763-9. doi: 10.1097/00007632-199612010-00011 . PMID: 8979323 ."
Ga naar bron
Wissenschaftlicher Artikel
"Jordan J, Konstantinou K, O'Dowd J. Herniated lumbar disc. BMJ Clin Evid. (2011 Jun 28) ;2011:1118. PMID: 21711958 ; PMCID: PMC3275148."
Ga naar bron
Wissenschaftliche Untersuchung
"Cheng, Ryan; Kahan, Joseph B.; Li, Don; Schneble, Christopher A.; Gardner, Elizabeth C. (2021): Sex- and Sports-Specific Epidemiology of Traumatic Lumbar Spine Injuries Sustained During Sporting Activities: Male Snowboarders and Female Horseback Riders at Greatest Risk. In: Arthroscopy, Sports Medicine, and Rehabilitation. DOI: 10.1016/j.asmr.2020.12.001."
Ga naar bron
Wissenschaftlicher Artikel
"Rocío Fernández-Ballesteros, Jean Marie Robine, Alan Walker, Alex Kalache, ""Active Aging: A Global Goal"", Current Gerontology and Geriatrics Research, vol. 2013, Article ID 298012, 4 pages, 2013. https://doi.org/10.1155/2013/298012"
Ga naar bron
Online Fachartikel
"Hungry for Science (2016): Wie Essen die Gesundheit beeinflusst - Hungry for Science. Online verfügbar unter https://www.openscience.or.at/hungryforscienceblog/wie-essen-die-gesundheit-beeinflusst/, zuletzt aktualisiert am 21.02.2017+00:00, zuletzt geprüft am 02.03.2021"
Ga naar bron
Recensies