Om later een tekort te voorkomen krijgen nu zelfs de kleinsten onder ons vitaminen toegediend. Vitamine D preparaten zijn geen uitzondering. Baby’s worden er al vanaf de geboorte mee ondersteund. Vitamine D is al lang verantwoordelijk voor meer dan alleen gezonde botvorming. Het speelt een belangrijke rol bij de versterking van het immuunsysteem, beschermt tegen kanker en heeft een positief effect op de zenuwcellen in de hersenen.
In dit artikel kom je meer te weten over de belangrijkste functies van deze vitamine, en over de oorzaken en gevolgen van een tekort. Bovendien krijg je nuttige tips en achtergrondinformatie over hoe je je kind optimaal van de juiste dosering kunt voorzien.
Belangrijk om te weten
- Vitamine D is een speciale groep van vetoplosbare vitamines. Er wordt onderscheid gemaakt tussen vitamine D2 op plantaardige basis en vitamine D3, die in dierlijke voedingsmiddelen voorkomt.
- Voor kleine kinderen komen preparaten in de vorm van tabletten of druppels in aanmerking. Beide varianten hebben hun voor- en nadelen.
- Baby’s zijn niet in staat om via hun huid voldoende vitamine D aan te maken. Suppletie met supplementen is daarom onmisbaar.
Definitie: Wat is vitamine D?
Vitamine D is een groep vetoplosbare vitamines die een belangrijke rol spelen in het calciummetabolisme. De twee belangrijke vormen zijn vitamine D2 en vitamine D3.
Deze vitamine is ook heel belangrijk voor de opbouw van spieren en botten. Wij mensen zijn in staat vitamine D in onze huid aan te maken door middel van zonlicht. Hoeveel hangt echter af van de hoeveelheid zonlicht, de plaats, en ook van leeftijd en huidtype.
(Image source: unsplash/ Blackwell Michele)
Kleinere hoeveelheden vitamine D kun je ook vinden in vis en andere voedingsmiddelen. Het is echter onmogelijk om alle vitamine D die we nodig hebben uit voedsel te halen. Daarom is het van cruciaal belang de behoefte te compenseren met supplementen, als de eigen aanmaak van het lichaam niet gegarandeerd kan worden.
Achtergrond: Wat je moet weten over vitamine D voor zuigelingen
In dit gedeelte kun je wat achtergrondinformatie krijgen voor we je hieronder behandelingsmogelijkheden geven.
We hebben hier de belangrijkste vragen voor je beantwoord.
Waarom hebben baby’s vitamine D nodig?
We hebben hierboven al gezegd dat zonlicht essentieel is voor de vorming van vitamine D. Helaas is het nu zo dat we niet genoeg zonlicht krijgen. Helaas is het nu zo dat we jonge kinderen niet mogen blootstellen aan direct zonlicht. Baby’s hebben nog een relatief dunne en gevoelige huid. Ondanks zonnebrandcrème kunnen er brandwonden ontstaan. Daarom zijn baby’s en jonge kinderen kwetsbaar voor een tekort aan vitamine D.
Vitamine D bevordert de opname van calcium en fosfaat in de botten. Daarom is vitamine D belangrijk in dit metabolisme en zorgt zo voor gezonde bot- en tandvorming. (1)
Als dit niet gegeven wordt, kunnen de gevolgen ernstig zijn. In het ergste geval kunnen botfragiliteit, pijn of zelfs misvormingen van het skelet optreden. In de volgende tabel vind je de dagelijkse aanbeveling van vitamine D naar leeftijdsgroep.
De Duitse Voedingsvereniging gaat ervan uit dat kinderen slechts 1 tot 2 µg via hun voeding kunnen opnemen. Het verschil moet aangevuld worden door zelf-synthese of door supplementen te nemen. (2)
| Leeftijd | aanbeveling voor dagelijkse inname |
|---|---|
| Zuigelingen (0-11 maanden) | 10 µg |
| Kinderen (1-15 jaar) | 20 µg |
| Adolescenten en volwassenen | 20 µg |
| Volwassenen 65 jaar en ouder | 20 µg |
(2)
Hoe manifesteert een vitamine D tekort zich bij pasgeborenen?
Het probleem hier is dat deze ziekte zich pas later openbaart. Botverweking, kromming van de ruggengraat en verbuiging van de beenderen zijn maar enkele van de gevolgen. Profylaxe met vitamine D zou het risico op rachitis aanzienlijk moeten verminderen. (1, 3, 4)
Verder is hypocalcaemie (een laag calciumgehalte in het bloed) ook een veel voorkomend gevolg van een laag vitamine D gehalte. Dit komt doordat vitamine D de opname van calciumfosfaat in het bot mogelijk maakt.
In een onderzoek in Londen hadden 29 van de 65 geteste kinderen symptomen van hypocalcaemie. Deze omvatten spierkrampen, toevallen of tintelingen in armen en benen. (5)
Een studie in Turkije onderzocht de symptomen van 42 kinderen met een vitamine D tekort. Men ontdekte dat ongeveer 80 % aan toevallen leed. Het is ook interessant op te merken dat alle kinderen een laag calciumgehalte hadden. De moeders werden zelden blootgesteld aan direct zonlicht en namen geen vitamine D supplementen tijdens de zwangerschap of tijdens de borstvoeding.(6)
Welke voedingsmiddelen bevatten vitamine D?
Vitamine D komt voor als vitamine D2 in plantaardige voedingsmiddelen en als D3 in dierlijke producten. D3 is effectiever dan vitamine D2. (7)
| Voedsel | vitamine D concentratie in µg/100g |
|---|---|
| Wilde zalm | 15-25 |
| Haring | 7-25 |
| Thon in olie | 3 |
| Kippenei, rauw | 1-5 |
| Eigeel | 3-6 |
| Avocado | 5 |
| Cantharel | 2-8 |
(8, 9)
Het is belangrijk te vermelden dat we onze behoeften niet volledig met voedsel kunnen dekken. We verkrijgen het meeste ervan, ongeveer 80-90%, via UVB straling en de lichaamseigen synthese. Omdat deze voedingsmiddelen voor baby’s uit den boze zijn, moeten we op andere manieren in onze behoeften voorzien. (4)
Welke vormen van inname zijn er?
Tabletten
Tabletten zijn een veelgebruikte en populaire vorm van geneesmiddel. Ze zijn meestal oplosbaar en je kunt ze op een lepel mengen met een beetje melk of water en aan je baby geven. Veel tabletten bevatten oliën, die het lichaam helpen vitamine D op te nemen.
Sommige preparaten bevatten zelfs kleur- en smaakstoffen. Over de noodzaak van zulke stoffen valt te twisten. Het volgende geldt beslist: minder is meer! Vooral bij kleine kinderen is het organisme nog niet volledig ontwikkeld en kunnen intoleranties en spijsverteringsstoornissen ontstaan.
Tabletten zijn relatief lang houdbaar dankzij speciale conserveringsmiddelen. De vitamine D3 die erin zit wordt meestal verkregen uit wolvet of uit omheining (paddestoelen). Sommige tabletten bevatten fluoride. Dit sporenelement bevordert de vorming van tanden en botten.
-
VoordelenNadelen
Toevoegingen
- Intoleranties
Artsen zijn het er niet over eens of baby’s fluoride in tabletvorm of in tandpastavorm moeten krijgen. Je moet weten dat fluoride beschermt tegen tandbederf. Welke vorm je kiest is helemaal aan jou.(10)
druppels/olie
Als alternatief kunnen pasgeborenen vitamine D toegediend krijgen in de vorm van druppels. In dit geval is de vitamine al opgelost in olie, wat een betere opname in het spijsverteringskanaal garandeert. Bijna alle vitamine D druppels zijn vrij van additieven. In sommige vind je alleen een toevoeging van vitamine E.
Het innemen van de druppels is heel gemakkelijk. Je kunt de druppels op een lepel met een pipet doen en ze aan je baby geven. Natuurlijk kun je de druppels ook aan een fles melk toevoegen.
Omdat oliedruppels geen conserveermiddelen bevatten, moet je helaas een kortere houdbaarheid aanvaarden. Het kan ook gebeuren dat je de druppels verkeerd telt en een overdosering riskeert. (11)
VoordelenNadelenEen studie vergeleek de effectiviteit van tabletten, druppels en capsules. Men ontdekte dat oliedruppels tot een grotere verhoging van de vitamine D-spiegel leidden dan tabletten of capsules. (12)
Sommige vitamine D druppels van fabrikanten bevatten alcohol. De hoeveelheid is echter zo klein dat zelfs pasgeboren baby’s ze veilig kunnen innemen. Soms kan het gebeuren dat de baby er gevoelig op reageert. Daarom kan het zinvol zijn op een ander product over te stappen. (13)
Waar moet je op letten als je vitamine D in neemt?
De Duitse Vereniging voor Kindergeneeskunde en Adolescentengeneeskunde is unaniem over de dosering van vitamine D supplementen voor pasgeborenen. Voor de eerste 12 tot 18 maanden raden ze 400-500 IU/dag aan. Hier geldt: 1 IU (Internationale Eenheid) = 0.025 µg. Je kind moet dus dagelijks ongeveer 10 tot 12,5 µg vitamine D innemen. Vanaf het tweede levensjaar kan de behandeling zo nodig worden voortgezet. (14)Dit zijn richtwaarden. Natuurlijk kan je baby meer of minder vitamine D nodig hebben. Dit hangt ervan af of je baby te vroeg geboren is, of in de winter of in de zomer. De precieze dosering moet je bij een arts navragen.
Bijwerkingen van vitamine D supplementen kunnen zijn: Buikpijn, diarree, misselijkheid. Deze bijwerkingen komen het meest voor bij tabletten.
De darmen van een baby zijn nog onderontwikkeld en kunnen de stoffen nog niet goed verwerken. Als je kind deze symptomen heeft, kun je dit het beste met je kinderarts bespreken.
Wat zijn de symptomen van een vitamine D overdosis bij baby’s?
Een overdosis vitamine D supplementen is heel goed mogelijk. Het Institute of Medicine stelt een bovengrens van 25 µg voor baby’s van 0-6 maanden. Voor kinderen van 6-12 maanden is de bovengrens 38 µg. Dit zijn echter waarden voor continue therapie die niet overschreden mogen worden. (1, 15)
Vitamine D is essentieel voor een gezonde botgroei.
(Image source: unsplash.com / Borba Jonathan)Hypercalciëmie kan ontstaan als gevolg van langdurige overdosering. Dit is een te hoog calciumgehalte in het bloed. De symptomen van hypercalcaemie zijn gevarieerd. Vermoeidheid, braken, hoofdpijn en dorst behoren tot de meest voorkomende. In de ergste gevallen kunnen zich nierstenen vormen en kan nierfalen optreden. (1)
Wat gebeurt er als ik het vergeet in te nemen?
Als je vergeet je kind het medicijn te geven, is dat niet erg. Als je niet zeker weet of je ze al gegeven hebt, dan is het beter dat niet te doen. Het is gezonder om een dosis te weinig te geven dan een dosis te veel.In geen geval mag je de volgende dag een dubbele dosis geven. Als je meerdere keren vergeet de dosis te geven, stel dan een wekker in om je eraan te herinneren.
Vitamine D tekort bij baby’s: benaderingen van behandeling en preventie
Pasgeborenen in Duitsland krijgen profylactisch vitamine D supplementen toegediend. Wat je nog meer kunt doen om een tekort te voorkomen, vind je hier.
Analyse
Behandeling met vitamine D supplementen vindt meestal plaats direct na de geboorte of binnen de eerste weken. Een test is niet nodig. De behandeling gaat automatisch. Zoals hierboven vermeld, kun je kiezen tussen druppels en tabletten.
Behandelmogelijkheden
Er zijn natuurlijk ook andere manieren om je kind van voldoende vitamine D te voorzien. Niemand kan je dwingen je pasgeboren baby medicijnen te geven. Hier willen we je graag wat meer natuurlijke alternatieven laten zien.
- Zonlicht: In de zomer zijn een paar minuten buiten al genoeg om de vitamine D voorraad weer aan te vullen. Jij of je baby mogen echter geen zonnebrandcrème of kleding dragen. Bovenal moeten het gezicht en de handen vrij zijn. Dit is de enige manier waarop de ultraviolette stralen je huid kunnen bereiken. Let er alsjeblieft op dat je kind niet te lang buiten is. De huid van pasgeboren baby’s is uiterst gevoelig.
- Moedermelk: Baby’s kunnen ook vitamine D opnemen via de melk van hun moeder. Als de moeder voldoende reserves heeft, kan de baby daarvan profiteren. Als moeder kun je ook supplementen nemen om je vitamine D gehalte te verhogen. Dit garandeert echter niet dat je kind voldoende opneemt.
- Babymelk/ pap: Als je baby geen borstvoeding krijgt, kan hij of zij de vitamine ook via babymelk en pap binnenkrijgen. Veel van deze producten bevatten vitamine D. Dit levert een andere bron van inname op.
Vervolgbehandeling
Als je besloten hebt geen vitamine D profylaxe te geven, raden we je ten zeerste aan na een bepaalde tijd het vitamine D peil te testen. Dit meet de hoeveelheid 25-hydroxyvitamine D in je bloed.
Zo kun je er zeker van zijn dat je geen tekort hebt.
Als het peil te laag is, kun je met je kinderarts verdere stappen bespreken. Het feit dat je kind geen profylaxe heeft gekregen, hoeft niet te betekenen dat er een tekort is.
Conclusie
Je mag vitamine D in geen geval onderschatten. Vooral in de kindertijd is een voldoende toevoer van vitamine D essentieel voor de groei. Deze vitamine heeft belangrijke functies voor de botvorming en is ook verantwoordelijk voor andere stofwisselingsprocessen. Een tekort aan vitamine D heeft verstrekkende gevolgen. In de eerste jaren moet het risico van rachitis niet onderschat worden.
Baby’s krijgen vanaf de geboorte preventieve vitamine D supplementen. Dit is nodig omdat ze niet in staat zijn aan de hele eis te voldoen door middel van zelf-synthese. Directe blootstelling aan zonlicht kan gevaarlijk zijn voor baby’s en ze kunnen het moeilijk via voedsel opnemen.
De ongecompliceerde behandeling wordt uitgevoerd met druppels of tabletten. Afhankelijk van de conditie en de behoefte kan de therapie na 1 tot 2 jaar voltooid worden.
Foto bron: seventyfour74/ 123rf
Referenties (15)
1.
Kinder- und Jugendärzte im Netz. Vitamin-D-Mangel. 2020
Bron
2.
Deutsche Gesellschaft für Ernährung. Vitamin D (Calciferole). 2020
Bron
3.
Christian Mølgaard, Kim Fleischer Michaelsen. Vitamin D and bone health in early life. 2003
Bron
4.
Dr. med. Felix Huber, Dr.med. Uwe Beise. Vitamin D-Mangel. 2016.
Bron
5.
S. Ladhani, L. Srinivasan, C. Buchanan, J. Allgrove. Presentation of vitamin D deficiency. 2004
Bron
6.
Sukru Hatun, Behzat Ozkan, Zerrin Orbak, Hakan Doneray, Filiz Cizmecioglu, Demet Toprak, Ali Süha Calikoglu. Vitamin D deficiency in early infancy. 2005
Bron
7.
Laura A. G. Armas, Bruce W. Hollis, Robert P. Heaney. Vitamin D2 Is Much Less Effective than Vitamin D3 in Humans. 2004
Bron
8.
Bundesamt für Lebensmittelsicherheit und Veterinärwesen. Fachinformation zu Vitamin D. 2014. Seite 2
Bron
9.
Dr. Schweikart GmbH. Vitamin D Lebensmittel. 2016
Bron
10.
Dr. W. Landendörfer und Dr. B. Fritscher. Vitamin D und Fluorid. 2015
Bron
11.
Deutsch Apotheker Zeitung online. Vitamin D - Tropfen oder Tabletten? Neth, Cornelia. 2017
Bron
12.
Michael L. Traub, John S. Finnell, Anup Bhandiwad, Erica Oberg, Lena Suhaila, and Ryan Bradley. Impact of Vitamin D3 Dietary Supplement Matrix on Clinical Response. 2014
Bron
13.
Gesundheitstipp. Alkohol in Baby Vitamin. 2006
Bron
14.
Deutsche Gesellschaft für Kinder- und Jugendmedizin. Presseinfo: Vitamin D. 2018
Bron
15.
Institute of Medicine (US) Committee A. Catharine Ross, Christine L. Taylor, Ann L. Yaktine, and Heather B. Del Valle. Dietary Reference Intakes for Vitamin D and Calcium. 2011
Bron
