Laatst bijgewerkt: 11-08-2021

Eetlustremmers, ook wel eetlustremmers genoemd, beloven het hongergevoel te verminderen of een sterker gevoel van verzadiging te geven. Hunkeren naar en trek in zoetigheid moeten voorkomen worden. Eetlustremmers worden dus verondersteld te helpen bij gewichtsverlies en worden daarom vaak gebruikt in de hoop het gewenste gewicht te bereiken.

Er zijn allerlei eetlustremmers met verschillende werkingsmechanismen op de markt. We hebben onderzocht wat er achter de reclame voor eetlustremmers zit, of ze werken en welke echt werken, en hebben ze in dit artikel samengevat. We onderzochten ook de mogelijke risico’s en gevaren.




De belangrijkste feiten in het kort

  • Eetlustremmers beloven te helpen bij gewichtsverlies door de eetlust te onderdrukken. Dit moet mensen helpen minder te eten en hun calorie-inname te verminderen. Er zijn veel verschillende eetlustremmers op de markt.
  • Eetlustremmers hebben verschillende werkingsmechanismen. Ze werken ofwel centraal in de hersenen, waar ze ons hongergevoel onderdrukken, of ze verhinderen dat voedingsvetten in onze bloedbaan terechtkomen. Weer andere zwellen op in de maag, vergroten het volume ervan en geven zo een verzadigd gevoel. Bepaalde voedingsmiddelen geven door hun voedingsstoffen ook een langdurig gevoel van verzadiging.
  • Veel eetlustremmers gaan gepaard met aanzienlijke bijwerkingen. Bovendien hebben eetlustremmers meestal maar een kortdurend effect en dragen ze niet bij tot langdurig gewichtsverlies.

Eetlustremmers: Wat je moet weten

De vraag naar eetlustremmers is groot. Door het grote aantal producten dat op de markt is, is het gemakkelijk om het overzicht te verliezen. We hebben grondig onderzoek gedaan en de belangrijkste vragen hieronder beantwoord.

Wat zijn eetlustremmers?

Eetlustremmers remmen de eetlust, voorkomen zo het hunkeren naar eetlust en kunnen helpen bij het afvallen. Er zijn farmaceutische eetlustremmers, maar ook natuurlijke met plantaardige ingrediënten. Of ze nu medicinaal of natuurlijk zijn, eetlustremmers zijn meestal capsules die je inslikt. Behalve capsules zijn er echter ook voedingsmiddelen die het gewenste effect van een verzadigd gevoel kunnen opwekken, waardoor minder voedsel wordt geconsumeerd.

Hoe werken eetlustremmers?

Er zijn medische preparaten die de voedselopname in het maag-darmkanaal afremmen door te voorkomen dat voedingsvetten in het bloed terechtkomen. In plaats daarvan worden de vetten via de ontlasting uitgescheiden en wordt een hoge calorie-inname voorkomen. Andere farmaceutische eetlustremmers werken direct in de hersenen en remmen het hongergevoel door het vrijmaken van catecholamines of serotonine.

Tot de natuurlijke eetlustremmers behoren de zogenaamde bulking agents.

Deze hebben de eigenschap vocht in de maag te binden en zo op te zwellen. Het volume van de maag neemt toe en er ontstaat een gevoel van verzadiging. Bovendien zijn er voedingsmiddelen die door hun voedingsstoffen een langdurig verzadigd gevoel geven.

Welke farmaceutische eetlustremmers zijn er?

Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) heeft strenge richtlijnen uitgevaardigd voor de ontwikkeling en goedkeuring van nieuwe eetlustremmers. Medicinale preparaten worden ook wel “anorectica” genoemd. Orlistat is een vrij verkrijgbaar geneesmiddel dat de vetopname remt. Het is wetenschappelijk bewezen dat orlistat als eetlustremmer kan bijdragen tot gewichtsvermindering (1).

De eetlustremmers die in Duitsland zijn goedgekeurd en op recept verkrijgbaar zijn, omvatten producten met de werkzame bestanddelen fenylpropanolamine, amfepramon en D-norpseudoefedrine.

Alle drie remmen ze centraal het hongergevoel en verminderen zo de voedselinname. Uit een klinische studie bleek dat het gemiddelde gewichtsverlies met amfepramon na twaalf weken zeven tot tien procent bedroeg (2).

Welke plantaardige en natuurlijke eetlustremmers zijn er en helpen ze echt?

Kruiden of natuurlijke eetlustremmers zijn voedingssupplementen en moeten onderscheiden worden van farmaceutische middelen. Natuurlijke eetlustremmers omvatten vooral zwelmiddelen. Vaak verzadigingscapsules genoemd, bevatten deze preparaten meestal collageen, alginaten of cellulose. Het is echter niet wetenschappelijk bewezen dat deze producten bijdragen tot duurzaam gewichtsverlies. Glucomannan, een voedingsvezel verkregen uit de konjac wortel, is ook een van de zwelmiddelen. Studies tonen aan dat glucomannaan kan helpen bij gewichtsverlies (3, 4).

Het product is verkrijgbaar in capsule- of poedervorm. Garcinia Cambogia, een vrucht die inheems is in Zuidoost-Azië, staat ook bekend als een natuurlijk eetlustremmer. Studies suggereren dat Garcinia Cambogia het hongergevoel afremt en zo kan bijdragen tot gewichtsvermindering.

Naast voedingssupplementen in de vorm van capsules en tabletten zijn er ook natuurlijke eetlustremmers zoals sinaasappels (Image source: Diana Polekhina / Unsplash).

Het is echter niet onomstotelijk bewezen dat het innemen van Garcinia Cambogia extract tot blijvend gewichtsverlies leidt (5). Integendeel, studies tonen aan dat het supplement alleen werkt als middel om op korte termijn gewicht te verliezen, als het al werkt (6).

Behalve voedingssupplementen zijn er ook voedingsmiddelen die bijzonder vullend zijn en zo als natuurlijke eetlustremmers werken. In een studie die al in 1995 gepubliceerd werd, werd de verzadigingsindex van verschillende voedingsmiddelen bepaald. Appels, sinaasappels, aardappels, havermout en vis behoren tot de natuurlijke verzadigingsbevorderaars (7).

Shakes zijn ook vaak bijzonder vullend en kunnen helpen bij gewichtsverlies. Verzadigers in de vorm van voedingssupplementen maar ook farmaceutische eetlustremmers werken meestal maar kort. Het risico bestaat dat je na het stoppen met de eetlustremmers weer in je oude eetgewoonten vervalt en weer aankomt.

Voor wie zijn eetlustremmers geschikt?

Eetlustremmers op recept zijn alleen geschikt voor zwaarlijvige mensen. Ze mogen alleen onder toezicht van een arts en gedurende een beperkte periode worden ingenomen. Voedingssupplementen zijn over het algemeen geschikt voor iedereen. Men moet zich er echter van bewust zijn dat eetlustremmers geen wondermiddelen zijn.

Ook hier geldt dat ze altijd onder medisch toezicht moeten worden ingenomen. Sommige preparaten mogen niet ingenomen worden als je een reeds bestaande aandoening hebt of samen met andere geneesmiddelen. Bij kinderen en adolescenten mogen geen eetlustremmers gebruikt worden, maar moet eerder een verandering in het dieet overwogen worden.

Zijn eetlustremmers gevaarlijk?

Farmaceutische eetlustremmers blijken in klinische studies aanzienlijke bijwerkingen te hebben. Vooral centraal werkende eetlustremmers werken niet alleen in de hypothalamus, waar onze eetlust geregeld en gestuurd wordt, maar ook in andere hersengebieden. Bijwerkingen variëren van rusteloosheid en nervositeit tot slaapstoornissen, duizeligheid en depressie.

Het nemen van eetlustremmers gaat vaak gepaard met aanzienlijke bijwerkingen.

Orlistat kan ook buikpijn en diarree veroorzaken. In een paar gevallen is orlistat in verband gebracht met leverfalen en nierbeschadiging (8). De meningen verschillen zowel over Garcinia Cambogia als over Glucomannan. In sommige studies zijn aandoeningen zoals leverbeschadiging en -falen, hartspierontsteking en psychose in verband gebracht met Garcinia Cambogia (6, 9).

Een studie uitgevoerd in 2015 tot 2017 onderzocht het langetermijneffect van zowel Garcinia Cambogia als glucomannan. Behandeling met beide middelen tegelijk leidde bij de patiënten tot gewichtsverlies zonder bijwerkingen (10).

Eetlustremmers kunnen ernstige bijwerkingen hebben, waaronder depressie. (Image source: Ben White / Unsplash)

Bijwerkingen zijn ook te verwachten bij zogenaamde verzadigingscapsules die collageen, alginaat of cellulose bevatten. Deze omvatten diarree, constipatie, maagpijn, misselijkheid en winderigheid. Alleen verzadigende voedingsmiddelen zijn volkomen veilig, behalve in het geval van intolerantie of allergie.

Waar moet je op letten als je eetlustremmers neemt?

In principe moet de inname van farmaceutische eetlustremmers en voedingssupplementen altijd van tevoren met een arts worden besproken. Vooral als er andere geneesmiddelen worden ingenomen, is het van essentieel belang vooraf mogelijke wisselwerkingen op te helderen en uit te sluiten. Het is ook belangrijk de bijsluiter te lezen.

Het gebruik van eetlustremmers moet altijd met een arts besproken worden.

Eetlustremmers kun je beter niet op het internet kopen. Voedingssupplementen doorlopen geen langdurig goedkeuringsproces zoals medische preparaten. De producten kunnen dus gevaarlijke chemische stoffen bevatten die niet bij de ingrediënten vermeld staan. Sibutramine, bijvoorbeeld, komt vaak voor in eetlustremmende middelen.

Dit middel is sinds 2010 in Duitsland verboden vanwege de sterke bijwerkingen. Vooral bij zwellingsmiddelen is het belangrijk dat je voldoende vloeistoffen drinkt. Als ze opzwellen in de maag, kunnen ze leiden tot constipatie, buikpijn of winderigheid. Het is belangrijk de aanwijzingen van de fabrikant op te volgen.

Conclusie

De kans is groot dat het innemen van eetlustremmers niet tot het gewenste effect leidt. Bovendien gaan eetlustremmers, vooral medicinale, vaak gepaard met sterke bijwerkingen. Eetlustremmers kunnen het voor ernstig zwaarlijvige mensen gemakkelijker maken om te beginnen met afvallen. Het is echter niet aan te raden gedurende langere tijd farmaceutische of natuurlijke producten in te nemen.

Het is beter om voedingsmiddelen te gebruiken die je een vol gevoel geven. Als je langdurig wilt afvallen, moet je meestal je eetpatroon veranderen. Een gezonde voeding gecombineerd met regelmatige lichaamsbeweging geeft de meeste kans op succes. Het bespaart ook de kosten van vaak dure voedingssupplementen. Medische preparaten worden ook niet door de ziektekostenverzekering gedekt.

Beeldbron: Andriyko Podilnyk / Unsplash

Referenties (10)

1. Davidson MH, Hauptman J, DiGirolamo M, Foreyt JP, Halsted CH, Heber D, Heimburger DC, Lucas CP, Robbins DC, Chung J, Heymsfield SB. Weight control and risk factor reduction in obese subjects treated for 2 years with orlistat: a randomized controlled trial. JAMA. 1999 Jan 20;281(3):235-42. doi: 10.1001/jama.281.3.235. Erratum in: JAMA 1999 Apr 7;281(13):1174. PMID: 9918478.
Bron

2. Haddock CK, Poston WS, Dill PL, Foreyt JP, Ericsson M. Pharmacotherapy for obesity: a quantitative analysis of four decades of published randomized clinical trials. Int J Obes Relat Metab Disord. 2002 Feb;26(2):262-73. doi: 10.1038/sj.ijo.0801889. PMID: 11850760.
Bron

3. Devaraj RD, Reddy CK, Xu B. Health-promoting effects of konjac glucomannan and its practical applications: A critical review. Int J Biol Macromol. 2019 Apr 1;126:273-281. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2018.12.203. Epub 2018 Dec 23. PMID: 30586587.
Bron

4. Pittler MH, Ernst E. Dietary supplements for body-weight reduction: a systematic review. Am J Clin Nutr. 2004 Apr;79(4):529-36. doi: 10.1093/ajcn/79.4.529. PMID: 15051593.
Bron

5. Fassina P, Scherer Adami F, Terezinha Zani V, Kasper Machado IC, Garavaglia J, Quevedo Grave MT, Ramos R, Morelo Dal Bosco S. The effect of Garcinia Cambogia as coadjuvant in the weight loss process. Nutr Hosp. 2015 Dec 1;32(6):2400-8. doi: 10.3305/nh.2015.32.6.9587. PMID: 26667686.
Bron

6. Farrington R, Musgrave IF, Byard RW. Evidence for the efficacy and safety of herbal weight loss preparations. J Integr Med. 2019 Mar;17(2):87-92. doi: 10.1016/j.joim.2019.01.009. Epub 2019 Jan 30. PMID: 30738773.
Bron

7. Holt SH, Miller JC, Petocz P, Farmakalidis E. A satiety index of common foods. Eur J Clin Nutr. 1995 Sep;49(9):675-90. PMID: 7498104.
Bron

8. Filippatos TD, Derdemezis CS, Gazi IF, Nakou ES, Mikhailidis DP, Elisaf MS. Orlistat-associated adverse effects and drug interactions: a critical review. Drug Saf. 2008;31(1):53-65. doi: 10.2165/00002018-200831010-00005. PMID: 18095746.
Bron

9. Crescioli G, Lombardi N, Bettiol A, Marconi E, Risaliti F, Bertoni M, Menniti Ippolito F, Maggini V, Gallo E, Firenzuoli F, Vannacci A. Acute liver injury following Garcinia cambogia weight-loss supplementation: case series and literature review. Intern Emerg Med. 2018 Sep;13(6):857-872. doi: 10.1007/s11739-018-1880-4. Epub 2018 May 25. PMID: 29802521.
Bron

10. Maia-Landim A, Ramírez JM, Lancho C, Poblador MS, Lancho JL. Long-term effects of Garcinia cambogia/Glucomannan on weight loss in people with obesity, PLIN4, FTO and Trp64Arg polymorphisms. BMC Complement Altern Med. 2018 Jan 24;18(1):26. doi: 10.1186/s12906-018-2099-7. PMID: 29361938; PMCID: PMC5781311.
Bron

Waarom kun je me vertrouwen?

Klinische Studie
Davidson MH, Hauptman J, DiGirolamo M, Foreyt JP, Halsted CH, Heber D, Heimburger DC, Lucas CP, Robbins DC, Chung J, Heymsfield SB. Weight control and risk factor reduction in obese subjects treated for 2 years with orlistat: a randomized controlled trial. JAMA. 1999 Jan 20;281(3):235-42. doi: 10.1001/jama.281.3.235. Erratum in: JAMA 1999 Apr 7;281(13):1174. PMID: 9918478.
Ga naar bron
Metaanalyse
Haddock CK, Poston WS, Dill PL, Foreyt JP, Ericsson M. Pharmacotherapy for obesity: a quantitative analysis of four decades of published randomized clinical trials. Int J Obes Relat Metab Disord. 2002 Feb;26(2):262-73. doi: 10.1038/sj.ijo.0801889. PMID: 11850760.
Ga naar bron
Review
Devaraj RD, Reddy CK, Xu B. Health-promoting effects of konjac glucomannan and its practical applications: A critical review. Int J Biol Macromol. 2019 Apr 1;126:273-281. doi: 10.1016/j.ijbiomac.2018.12.203. Epub 2018 Dec 23. PMID: 30586587.
Ga naar bron
Review
Pittler MH, Ernst E. Dietary supplements for body-weight reduction: a systematic review. Am J Clin Nutr. 2004 Apr;79(4):529-36. doi: 10.1093/ajcn/79.4.529. PMID: 15051593.
Ga naar bron
Review
Fassina P, Scherer Adami F, Terezinha Zani V, Kasper Machado IC, Garavaglia J, Quevedo Grave MT, Ramos R, Morelo Dal Bosco S. The effect of Garcinia Cambogia as coadjuvant in the weight loss process. Nutr Hosp. 2015 Dec 1;32(6):2400-8. doi: 10.3305/nh.2015.32.6.9587. PMID: 26667686.
Ga naar bron
Review
Farrington R, Musgrave IF, Byard RW. Evidence for the efficacy and safety of herbal weight loss preparations. J Integr Med. 2019 Mar;17(2):87-92. doi: 10.1016/j.joim.2019.01.009. Epub 2019 Jan 30. PMID: 30738773.
Ga naar bron
Wissenschaftliche Studie
Holt SH, Miller JC, Petocz P, Farmakalidis E. A satiety index of common foods. Eur J Clin Nutr. 1995 Sep;49(9):675-90. PMID: 7498104.
Ga naar bron
Review
Filippatos TD, Derdemezis CS, Gazi IF, Nakou ES, Mikhailidis DP, Elisaf MS. Orlistat-associated adverse effects and drug interactions: a critical review. Drug Saf. 2008;31(1):53-65. doi: 10.2165/00002018-200831010-00005. PMID: 18095746.
Ga naar bron
Review
Crescioli G, Lombardi N, Bettiol A, Marconi E, Risaliti F, Bertoni M, Menniti Ippolito F, Maggini V, Gallo E, Firenzuoli F, Vannacci A. Acute liver injury following Garcinia cambogia weight-loss supplementation: case series and literature review. Intern Emerg Med. 2018 Sep;13(6):857-872. doi: 10.1007/s11739-018-1880-4. Epub 2018 May 25. PMID: 29802521.
Ga naar bron
Klinische Studie
Maia-Landim A, Ramírez JM, Lancho C, Poblador MS, Lancho JL. Long-term effects of Garcinia cambogia/Glucomannan on weight loss in people with obesity, PLIN4, FTO and Trp64Arg polymorphisms. BMC Complement Altern Med. 2018 Jan 24;18(1):26. doi: 10.1186/s12906-018-2099-7. PMID: 29361938; PMCID: PMC5781311.
Ga naar bron
Recensies